TRILLINGEN

Onderzoeksbazen worden vaak aangesproken door ontdekkers en uitvinders die menen belangrijke wetenschappelijke ontdekkingen te hebben gedaan. Zij zoeken erkenning of middelen voor experimentele bewijzen, of om hun bedenksel te gelde te maken. Ik heb zo heel wat leuke, maar onmogelijke bedenksels op mijn tafel gehad.
In Leiden was Prof. Krijn Taconis mijn baas. Hij droeg mij op zulk soort brieven aan onze afdeling van het Kamerlingh Onnes Laboratorium te beantwoorden. Bij de eerste, meende ik overijverig er goed aan te doen die uitvinder flink in te peperen, dat hij onzin uitkraamde. Krijn wilde de eerste brief van mij even zien, voor hij uitging. Dat was maar goed ook. Het moest veel vriendelijker en beleefder. Ik had volstrekt gelijk en hij gaf me een pluim voor de bondige uitleg in mijn epistel. Maar, ik moest bedenken dat die uitvinder in zijn eigen omgeving waarschijnlijk bekend was als een knap geleerde en een goede, lieve huisvader. Zo iemand mocht ik niet vertrappen.
Het werd dus een aardige brief met mijn bondige tegenwerping verpakt in: "Hebt u wel gedacht aan...." En: "misschien zou het goed zijn als...". Dat lesje heb ik me ingeprent en het verder niet alleen in Leiden, maar ook later als voltijds researchbaas altijd toegepast. Ook nu weer, lees maar.

Via het internet was ik deze week getuige van een gesprek van zo'n ontdekker, die bij een politicus erkenning zocht voor geheimzinnige trillingen. Ze zouden veel onbegrepen verschijnselen verklaren. En enkele nare konden zelfs met een verkoperd stokje verdreven worden. Omdat ik het goed met die politicus kan vinden, wilde ik hem voor uitglijden behoeden. Hij zei uit eigen zak wel wat onderzoeksgeld te willen inzetten om de verteller in Nigeria sprinkhanen te laten verdrijven met zijn stok. Ik schreef ik hem dus een briefje in de stijl, die ik me in Leiden had eigen gemaakt.

Beste Thierry,

M.P. is een begaafd documentairemaker en een sympathiek mens. Maar als je wetenschap adviseur zou ik niet met hem te koop lopen. De valstrik "alles heeft invloed op alles" heeft een lokaas met een formidabele attractie. De hamvraag is echter altijd hoeveel?
Zo lang daarop geen antwoord is, is het geen wetenschap, maar een al of niet leuk verhaal. Van zulke verhalen mag van mij ieder plezier hebben. Maar pas op, maak je partij niet de tril-partij.
De vlinder in het stroomgebied van de Amazone, die de oorzaak is van een orkaan in Florida, is ontegenzeggelijk denkbaar. Maar ieder die daarom Amazone vlinders gaat uitroeien is van lotje getikt.

Ik vertelde mijn studenten vroeger over een knikker, die wrijvingloos in een kommetje op tafel heen en weer rolt met te weinig energie om over de rand te glippen. Kwantummechanisch is er een eindige kans dat je na lang wachten, die knikker onder de tafel vindt. Maar ik zei erbij, kom me niet morgen vertellen, dat u de proef gedaan hebt en het ding op de grond hebt gevonden. Dan zeg ik direct: u liegt. De kans op een tunnelende knikker is zo onvoorstelbaar veel kleiner dan die van een leugen, dat ik dat als zekerheid durf te poneren.
Ik denk niet, dat M liegt, maar voor de door hem genoemde verschijnselen zijn zoveel andere verklaringen dan trillingen te verzinnen, dat zijn hypothese, laat ik zeggen dubieus is.

Ik breng de winter graag in Thailand door. Krijg ik van jou de reis en een paar kwartjes om er te eten, als ik daar met een in appelstroop gedoopte paraplu de kwallen voor ons strandje uit zee jaag? Kwallen resoneren namelijk op appeltrilling en een paraplu is daarvoor een goed klankbord.
Hartelijke groet,
...

Gelukkig schreef hij direct terug:

Hahahaha!
Daar moet ik bijzijn!!!
Waar in Thailand precies?

Wie weet - denk aan die Braziliaanse vlinder - heb ik daarmee, als hij later de baas van het land is, belastingbetalers behoed voor miljarden verlies. Dat scheelt heel wat gebibber en heel wat trillingen.