Op 5 september plaatste de NRC op zijn 'buitenland pagina' een curieus interview van Paul Luttikhuis met Mark Lynas. Mijn reactie, zie onder, staat ook op Paul's weblog.

"Klimaatscepsis overtuigt niet."

"Mark Lynas beschrijft onze toekomst op een warmere planeet."

Lees en beef!

Klimaatverandering is maar één facet van de ecologische crisis, betoogt Mark Lynas. Wie zich op één zo'n aspect fixeert, neemt het risico dat het ergens anders fout gaat.

Mark Lynas zou zijn boek over klimaatverandering niet „huiveringwekkend” willen noemen. Eerder realistisch. „Als je privé met wetenschappers praat, blijkt dat ze vaak behoorlijk in paniek zijn”, zegt Lynas in een Amsterdamse hotelkamer.
In hun wetenschappelijke publicaties zijn klimatologen volgens Lynas eerder aan de voorzichtige kant. Even later erkent hij dat 'Zes graden, onze toekomst op een warmere planeet' gelezen kan worden als een rampenroman, maar wel een gebaseerd op feiten. „Ik heb nergens overdreven, de referenties van alle onderzoeken die erin zijn verwerkt, staan achterin.”
Lynas heeft de rapporten van het IPCC, het panel van klimaat-wetenschappers van de Verenigde Naties, gebruikt om per graad te beschrijven wat er kan gebeuren als de aarde opwarmt. „Natuurlijk heb ik nagedacht over de structuur van het boek”, zegt Lynas. „Het boek heeft iets bijbels. Het begint met een grote storm en het eindigt met een apocalyptisch scenario. Het is een gepopulariseerde versie van de IPCC-rapporten uit 2001, waarin de klimaatmodellen uitgingen van een temperatuurstijging tussen één en zes graden.”
Wat beschouwt Lynas zelf als het meest realistische scenario? „Dat hangt een beetje van mijn stemming af”, zegt hij glimlachend. „Veel wetenschappers die ik spreek gaan uit van ongeveer vier graden temperatuurstijging in 2080. Politici mikken intussen op niet meer dan twee graden. We kunnen het beste proberen onze emissies zodanig te verminderen dat we onder de twee graden blijven, maar ons intussen wel voorbereiden op aanpassingen alsof het vier graden warmer wordt.”
Lynas is het eens met Rajendra Pachauri, de IPCC-baas die onlangs op persoonlijke titel zei, dat de concentratie van kooldioxide terug moet naar 350 deeltjes per miljoen (ppm, de eenheid waarin CO₂ in de atmosfeer wordt gemeten). De concentratie is nu ruim 380 ppm, de onderhandelaars in Kopenhagen mikken op 450 ppm in het midden van deze eeuw.
Maar eigenlijk vindt Lynas de discussie over het reduceren van emissies tamelijk onzinnig. „We moeten het probleem bij de bron aanpakken: we weten hoe groot de concentratie van kooldioxide in de atmosfeer mag zijn, dus ook hoeveel fossiele brandstoffen we jaarlijks mogen gebruiken. Meer olie, gas en steenkool moeten we dus niet produceren. Door het aanbod te beperken krijgen fossiele brandstoffen een reële prijs.”
Lynas is niet onder de indruk van sceptici die zeggen dat het wel mee zal vallen, omdat het al tien jaar niet meer warmer wordt. In hun ogen is klimaatverandering slechts een hype. „Het is waar dat 1998 het warmste jaar was. Maar klimaatverandering en gemiddelde temperaturen werken met veel langere periodes. Ik ben niet onder de indruk van klimaatsceptici.”
Volgens Lynas is het scepticisme in het klimaatdebat politiek gemotiveerd. „Het is een marketing-strategie van neoconservatieve Amerikaanse denktanks die, zeker in het begin, gefinancierd werden door de olie-industrie. De sceptici kunnen niet accepteren dat er zo'n grote onvolkomenheid zit in de vrijemarkteconomie. Ze verafschuwen het idee dat de politiek in de vrije markt moet ingrijpen. Milieugroepen zijn in hun ogen de nieuwe communisten.”
De opwarming van de aarde kun je alleen collectief, via politieke besluitvorming bestrijden, denkt Lynas. Het Kyoto-protocol uit 1997, de eerste poging voor zo'n gemeenschappelijke aanpak, vindt hij jammerlijk mislukt. Maar 'Kopenhagen', waar in december een nieuw klimaatakkoord moet worden gesloten, mag niet mislukken. „Als dat gebeurt, zullen miljoenen mensen heel boos zijn”, zegt Lynas. Maar, voegt hij eraan toe, „als de politici wel slagen, zullen mensen pas echt boos worden. Want dan zullen ze ineens merken dat ze hun manier van leven ingrijpend moeten veranderen om die doelstellingen ook echt te halen.”
Bovendien, zegt Lynas, is klimaatverandering slechts een element van de ecologische crisis. „Biodiversiteit, zoetwatervoorraad, landgebruik, ozonlaag, stofdeeltjes in de atmosfeer, oceaanverzuring — ze vormen één geheel. Als je er een onderdeel uitpikt, kan het ergens anders fout gaan. Dat is gebeurd met biobrandstoffen. Die leken goed voor het klimaat, maar ze kosten te veel schaarse grond, te veel water en ze zijn slecht voor de biodiversiteit.”

• Meer over Mark Lynas op de NRC webstek

Ik dacht, toen ik het las:

De krant misplaatste een interview met een taartgooiende activist¹ en reclame voor diens boek op de pagina 'buitenland'. Mij een raadsel waarom. Het stuk staat vol onzin. 6 Graden opwarming is fantasie, niks feiten. Niemand weet hoeveel CO₂ er in de atmosfeer mag zijn. Sceptici, die bewijzen voor opwarming van de aarde door de mens ontzenuwen, zouden vrije markt adepten zijn. Dat acht ik een belediging. Alleen de bewering dat wetenschappers van het opwarmingstype 'behoorlijk in paniek zijn' zou een grond van waarheid kunnen bevatten. Dat verklaart veel.
Het boek is gebaseerd op het IPCC rapport van 2001. Inmiddels is dat van 2007 verschenen. Wat is de actualiteit, die het interview oportuun maakte? Overigens is de alarmerende hockey stick grafiek met de plotseling stijgende temperatuur - eindelijk - uit het recente IPCC bericht verdwenen. Sceptici hadden dus toch een puntje?
De modellen, waarop o.a. het IPCC zijn voorspellingen over temperatuur- en zeespiegelstijging baseert, verdisconteren niet, of slecht, de warmte transporten, horizontaal & vertikaal, in de oceanen en de atmosfeer, de invloed van de latente warmte er op, het chemisch evenwicht tussen CO₂ in gas toestand en in oplossing en de wolkvorming. En als klap op de vuurpijl blijken nu ook de uitkomsten over verminderde afgifte van langgolvige straling naar het heelal - het versterkte broeikaseffect - in strijd met satelietwaarnemingen. Dat ze ook de al tien jaar durende afkoeling niet beschrijven, wisten we al. De 'feiten' van Lynas zijn niet meer dan fantasiën.
Het interview zou in de boekenrubriek hebben moeten staan, in de afdeling 'horror fictie, ongeschikt voor kinderen en politici'.

1) In 2001 toen ’sceptical environmentalist’, Bjorn Lomborg, Oxford bezocht, gooide Lynas hem een taart in het gezicht. Een eigenaardige manier om een wetenschappelijke discussie te voeren.

Nieuwegein, 2009 09 07.