LUI DIE DOOD WILLEN, VERHINDEREN DOOD TE GAAN

Een van de merkwaardigste karakteristieken van de Joods-Christelijke cultuur is het verbod op zelfdoding. Dood maken is een goddelijk prerogatief. Dat is lang geleden ook wettelijk vastgelegd. We danken dat, denk ik, aan de tien geboden die destijds door een zekere Mozes op een steen werden gekrast. Er stond daar 'Gij zult niet doden'. Een wijs voorschrift. Maar er had moeten staan: 'Gij zult niemand doden buiten u zelf.' Vermoedelijk was dat te veel kraswerk of bood de steen niet voldoende ruimte. Hoe dan ook, wij zaten er mee; ook mensen als ik, die met dat Joods-Christelijke weinig op hebben. Want voorvaderlijke wetgevers scheepten iedereen ermee op. En zij zetten er ook al weer niet bij dat de wet alleen voor Joden en Christenen gold. Fout op fout dus. Dankzij vooral de NVVE, de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillig Levenseinde, waarvan ik ook lid ben, is Nederland sinds enkele jaren een van de weinige landen waar zelfdoding mag. Niet van harte, maar vooruit. Christenen en verwanten pruttelen nog wat na, die zouden nog graag met het zwaard der gerechtigheid hun bekeerlingen maken, maar deze kogel is gelukkig door de kerk.

Ik vond het lange tijd niet iets om mij druk over te maken. Zo lang de afluisterdiensten nog niet in onze medicijnkastjes kunnen kijken, zie ik niet hoe ze mij hadden kunnen beletten het levenslicht uit te doen, wanneer het mij zou uitkomen. Maar er zitten wel adders onder het gras. Indien je zelf niet meer in staat bent de uitkomstgevende pilletjes in te nemen en iemand zo goed is je te helpen, is die strafbaar. Tenzij het een arts is, die een tweede arts laat meekijken en aan allerlei regels en voorschriften is voldaan. Er moet namelijk sprake zijn van ernstig lijden. Binnenkort hebben we weer zo'n zaak. Een meneer Heringa die zonder aan de voorschriften te voldoen zijn geliefde 99-jarige moeder, die dood wilde, aan de benodigde pillen hielp, moet voor de rechter verschijnen. De straf zal wel meevallen, maar die rechtszaak hoort er helemaal niet te komen. Waar bemoeit de overheid zich mee? Baas in eigen buik is al gemeen goed. Nu baas over eigen leven nog.
De wet leidt zelfs aan de poort van de hemel tot vermakelijke toestanden, wanneer een Mozesgelovige arts beter weet wat goed voor de patiënt is dan hij of zij zelf. (Het plaatje stond in het NVVE-blad.)
Anderen die zonder medisch of psychisch erkend lijden toch dood willen, biedt de nieuwe wet geen soulaas. Die moeten nog net als vroeger voor de trein springen of van een hoog dak, wanneer ze zich niet verhangen of er op andere nare manier een eind aan maken.

Er is een aspect dat in de strijd over de nieuwe wet en de verruiming daarvan onderbelicht is. Met de dood moet men voorzichtig omgaan. Die is onherroepelijk. En er zijn talloze redenen waarom iemands dood een ander goed kan uitkomen. Daarom zijn er vast wel die bereid zijn iemand om zeep te helpen ook als dat volstrekt diens wens niet is. Vermoedelijk vanwege de lijdenseis is daarom in de wet het toezicht, dat het zulke lieden lastig maakt, opgedragen aan medici. En zij beslissen: euthanasie of niet. Maar eigenlijk is dat een rol die niet bij hen past. Dokters kregen gedurende hun hele studie ingeprent dat zij er zijn om mensen gezond, of tenminste in leven te houden. Ze leggen er voor ze op hun patiënten worden losgelaten zelfs een eed voor af. En uitgerekend bij die lui is de verantwoordelijkheid gelegd om al of niet het leven te beëindigen! Dat ze er bij ernstig lijden een rol in spelen is vanzelfsprekend, maar een beslissing over de dood hoort niet bij hen thuis. Daarover mag alleen degene gaan, die dood wil. Dan moet er dus in gevallen waarin het ernstig lijden niet aan de orde is een andere manier worden bedacht om te voorkomen dat er gemoord wordt.
Zulk toezicht hoort m.i. eerder thuis bij de politie, afdeling moordzaken, dan bij de medici. Een euthanasie wens van wie dan ook zou dus een klein politie onderzoek vooraf vergen, voornamelijk bestaand uit vernemen wat de levensmoede zelf wil. Indien die niet meer tot communicatie in staat is, kan het onderzoek zich beperken tot controle op de echtheid en geldigheid van diens laatste wil beschikking (een document waarin de betrokkene zelf verklaart te willen sterven). Net zo min als de artsen hoeft de politie niet te beslissen over de dood. De verklaring op grond van het onderzoek hoeft slechts te luiden dat iemand zelf dood wil, of dat de schriftelijke verklaring waaruit dat blijkt, echt is en van kracht.
De rol zou ook aan een notaris kunnen worden toegedacht. Als vertrouwensman en documentonderzoeker scoort die vermoedelijk beter dan een rechercheur. Maar zijn ervaring met moordzaken is niet zo groot. Dus mij lijkt het meer een taak voor de politie.

Huib Drion stelde in 1991 voor een pil ter beschikking te stellen die op humane wijze de dood veroorzaakt bij iemand die zijn leven wil beëindigen. In 2008 onderzocht Intomart in opdracht van de NCRV - jawel(!) - hoe Nederlanders over Drion's voorstel denken? 74% blijkt er voor te zijn. Het is dus tijd voor actie:

Nieuwegein,
2013 09 19.